ที่มาของชื่อ “โพธิ์ทอง”ในจังหวัดอ่างทอง (ตอนที่ 1 ) โดย…รองศาสตราจารย์ หวน พินธุพันธ์
Share
อำเภอ ที่มีพระพุทธไสยาสน์ (พระนอน) ที่ยาวเป็นอันดับ 2 ในประเทศไทย ซึ่งมีความยาว 50 เมตร สูง 11 เมตร เป็นพระนอนที่ยาวที่สุดอันดับ 2 รองจากวัดบางพลีใหญ่ จ.สมุทรปราการ ที่มีความยาวถึง 53 เมตร ซึ่งพระนอนของวัดขุนอินทประทมูล นี้ แต่เดิมชาวบ้านเรียกว่า “พระศรีเมืองทอง” ปัจจุบัน ประดิษฐานอยู่กลางแจ้ง ณ วัดขุนอินทประมูล ต.อินทประมูล อ.โพธิ์ทอง จ.อ่างทอง
“โพธิ์ทอง” เป็นชื่ออำเภอหนึ่งของจังหวัดอ่างทองในปัจจุบัน เหตุที่ชื่อว่า “อำเภอโพธิ์ทอง” นั้น ก็เพราะว่าแต่เดิมนั้นที่ว่าการอำเภอโพธิ์ทองตั้งอยู่ที่บ้านโพธิ์ทอง ตำบลคำหยาด ซึ่งปัจจุบันอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ของที่ว่าการอำเภอโพธิ์ทอง ระยะทางประมาณ 5 กิโลเมตร
เหตุที่หมู่บ้านนั้นมีชื่อว่า “บ้านโพธิ์ทอง” นั้นมีประวัติเล่ากันมาตั้งแต่ครั้งใดไม่ทราบ ที่หมู่บ้านนี้มีต้นโพธิ์ใหญ่อยู่ต้นหนึ่ง ต่อมาในคืนวันหนึ่งได้เกิดปรากฏการณ์เป็นอัศจรรย์คือมีผู้คนพบเห็นมีลูกไฟลุกพลุ่งขึ้นมาจากพื้นดินตรงโคนต้นโพธิ์นั้นเป็นประกายโชติช่วงเหมือนไฟพะเนียง พุ่งสูงขึ้นไปถึงยอดต้นโพธิ์ สีทองที่ใบและต้นโพธิ์นั้นเหลืองอร่ามเหมือนสีทอง จับติดอยู่เป็นเวลานานจึงค่อยๆจางหายไป ด้วยเหตุนี้ชาวบ้านจึงเรียกต้นโพธิ์นั้นว่า “โพธิ์ทอง” ตั้งแต่นั้นมาและพาเรียกหมู่บ้านนั้นว่า “บ้านโพธิ์ทอง” มาจวบจนทุกวันนี้
ที่บ้านโพธิ์ทองนี้ เคยเป็นที่ตั้งที่ว่าการของอำเภอโพธิ์ทอง มาครั้งหนึ่งสมัยที่มีการแบ่งการปกครองออกเป็นอำเภอ ต่อมาราว พ.ศ. 2440 พระยาวิเศษไชยชาญ ผู้ว่าราชการจังหวัดอ่างทองในสมัยนั้นได้มาตรวจราชการเห็นว่าสถานที่ตั้งอำเภอที่บ้านโพธิ์ทองนั้น มีทำเลไม่เหมาะสมบางประการ ทั้งอยู่ไกลและการคมนาคมไม่สะดวกทั้งๆที่อยู่ริมคลองก็จริงเพราะเมื่อถึงฤดูแล้งเรือไม่สามารถเดินทางได้สะดวก จึงให้ย้ายที่ว่าการอำเภอ มาตั้งใหม่ที่บ้านห้วยลิงตกหมู่ที่ 7 ตำบลอ่างแก้ว ปัจจุบันอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเดิมราว 11 กิโลเมตร ซึ่งมีทำเลอยู่ติดริมแม่น้ำน้อยและได้มีการเปลี่ยนชื่ออำเภอใหม่เป็น “อำเภอห้วยลิง” ตามชื่อตำบลที่ตั้ง
ต่อมา พ.ศ. 2443 จึงได้มีการย้ายที่ว่าการอำเภอ “ห้วยลิง”ใหม่มาตั้งอยู่หมู่ที่ 9 ตำบลคลองสาหร่าย (ปัจจุบัน) เปลี่ยนชื่อเป็นตำบลอ่างแก้ว หมู่ที่ 5 และได้เปลี่ยนชื่อจากอำเภอห้วยลิง มาเป็นอำเภอโพธิ์ทองตามเดิมอีกครั้งจนถึงปัจจุบันนี้
ท้องที่ของอำเภอโพธิ์ทองในปัจจุบัน พระมหากษัตริย์ของไทยในอดีตได้เคยเสด็จมาตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมาลำดับได้ดังนี้
พ.ศ. 1421 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าได้เสด็จนมัสการ พระพุทธไสยาสน์ (พระนอน) วัดขุนอินทประมูล
เมื่อ พ.ศ. 2277 สมเด็จพระบรมโกศ ได้เสด็จมานมัสการพระพุทธไสยาสน์ วัดขุนอินทประมูล
ในแผ่นดินสมเด็จพระที่นั่งสุริยามรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศ) เจ้าฟ้าอุทุมพรหรือกรมขุนพินิต หรือขุนหลวงหาวัดได้เสด็จออกทรงพระนวช ณ วัดโพธิ์ทอง ตำบลคำหยาดและทรงสร้างตึกประทับร้อนเรียกว่า “ตึกคำหยาด”
เมื่อ พ.ศ. 2451 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าได้เสด็จนมัสการ พระพุทธไสยาสน์ (พระนอน) วัดขุนอินทประมูลและได้เสด็จ “ตึกคำหยาด”
เมื่อ พ.ศ. 2459 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จประทับแรมพลับพลา วัดเกาะหน้าที่ว่าการอำเภอโพธิ์ทองถึง 2 คืนและเสด็จประพาสบ้านโพธิ์ทองและตึกคำหยาดด้วย
